Programowanie obiektowe

Programowanie zorientowane obiektowo (ang. Object Oriented Programming) powstało w odpowiedzi na problemy pojawiające się w programowaniu strukturalnym. W tym pierwszym skupialiśmy się na funkcjach (funkcje wywołują funkcje, które też wywołują funkcje). Program zakodowany obiektowo jest zorganizowany wokół danych, a nie funkcji. Często OOP określa się jako dane kontrolujące dostęp do kodu.

Podstawowymi pojęciami w programowaniu obiektowym są klasy i obiekty. Klasa składa się ze zbioru zmiennych oraz zbioru metod. Pełni ona rolę wzorca dla obiektów. Obiekt jest instancją danej klasy – posiada cechy zdefiniowane przez jego klasę. Obiekt może przechowywać dane oraz wykonywać zadania.

Zbiór metod, które mogą być wykonane przez dany obiekt określa jego interfejs.

Programowanie obiektowe można porównać do zbioru obiektów, które poprzez wysyłanie komunikatów za pomocą metod mówią sobie nawzajem, co robić.  W praktyce wygląda to tak, że najpierw musimy zdefiniować daną klasę. Na jej podstawie możemy tworzyć obiekty czyli konkretne egzemplarze danej klasy.

[1] Najpierw tworzymy obiekt danej klasy za pomocą instrukcji

     $zmienna_obiektowa=new nazwa_klasy()

[2] Aby odwołać się do dowolnej składowej klasy należy użyć instrukcji :

     $nazwa_obiektu → nazwa pola

     lub

     $nazwa_obiektu → nazwa_metody(argumenty_metody);

Trzeba też wyjaśnić co się dzieje podczas tworzenia nowego obiektu lub jego niszczenia. Tutaj przychodzą z pomocą dwie metody, które nazywamy konstruktorami i destruktorami. Konstruktor jest specjalną metodą wywoływaną automatycznie podczas tworzenia obiektu danej klasy. Natomiast destruktor jest przeciwieństwem konstruktora – wykonuje niezbędne czynności podczas usuwania obiekt.

W języku PHP składowe danej klasy (pola i metody) muszą mieć określony sposób dostępu zdefiniowany za pomocą poniższych modyfikatorów :

[1] public – dostęp publiczny
[2] private – dostęp prywatny
[3] protected- dostęp chroniony


W pierwszym przypadku dostęp do danej składowej jest nieograniczony. W drugim przypadku dostęp do składowej jest ograniczony tylko do klasy, w której składowa została zdefiniowana. W ostatnim przypadku składowa jest dostępna z poziomu danej klasy oraz poziomu klas, które po niej dziedziczą.

Zwykle by móc używać składowych zdefiniowanych w danej klasy, musimy najpierw utworzyć obiekt dane klasy, a następnie go z tą klasą powiązać. Istnieje jednak szybszy sposób dostępu do metody danej klasy. Służy do tego słowo kluczowe static. W tym wypadku deklaracja będzie miała poniższą postać :

[1] specyfikator_dostępu static $nazwa_pola

[2] specyfikator_dostępu static function nazwa_metody(argumenty)

Powyższa deklaracja umożliwia dostęp do składowej statycznej za pomocą instrukcji :

[1] nazwa_klasy :: nazwa_pola

[2] nazwa_klasy :: nazwa_metody(argumenty)

Ostatnią cechą programowania obiektowego, które chcę przedstawić jest dziedziczene. Jeżeli klasa A odziedziczy cechy klasy B to mówimy, że klasa A jest klasą nadrzędną (ang. Superclass), natomiast klasa B jest klasą podrzędną (ang. Subclass). Klasa B jest wyspecjalizowaną wersją klasy A, ponieważ dziedziczy ona wszystkie pola i metody zdefiniowane w klasie nadrzędnej.